انواع تراش الماس بر قیمت نهایی آن تاثیر مستقیم میگذارد. الماس رتبه نخست قیمتیترین گوهر گرانبها را به خود اختصاص داده است، زیرا فراوانی آن در پوسته زمین بسیار کم است. الماس (Diamond) کانی جامد، غیرآلی , غیرفلزی است، جزو آلوتروپهای عنصر کربن با خلوص بیش از 99% میباشد. ساختار اتمی آن بسیار منظم و مکعبی تتراهدرال میباشد، یعنی اتمهای کربن تشکیل دهنده آن از هر طرف با اتم های دیگر پیوند بسیار قوی برقرار کردهاند. به همین دلیل جزو سخت ترین سنگها در جهان محسوب میشود و حالت خشنی دارد.
الماس در رنگبندیهای مختلف مانند بیرنگ، سبز، زرد، آبی، قهوهای، بنفش، صورتی و قرمز وجود دارد. رنگبندیهای آن به دلیل ناخالصیهای موجود در آن و عنصر نیتروژن است. قیمت الماس با توجه به وزن، رنگ، شفافیت و نوع تراش آن تعیین میشود، وزن آن را بر اساس قیراط محاسبه میکنند.
آنچه در ادامه مطلب خواهید خواند
تاریخچه تراش الماس
هنری که امروزه به تراش الماس و برش این سنگ قیمتی میپردازد در گذشته به این شکل نبوده است. شاید به دلیل سختی بسیار زیاد آن باشد. این سنگ 400 سال قبل از میلاد توسط اسکندر از هندوستان به اروپا برده شد اما همچنان به شکل برش ساده از آن استفاده میکردند. در قرن 14 میلادی اولین تراش الماس به صورت تخصصی تر بر روی آن آغاز شد، پیشگامان آن نیز هند و کشورهای اروپایی بودند. در تجارت طلا و جواهرات، این سنگ جایگاه ویژه و مخصوصی را از آن خود کرده بود، اما ابزارها و روش ها چندان پیشرفته نبودند.
زمانی که الماس کشف شد فقط با خود الماس آن را برش میدادند. سپس دستگاه مخصوص برش ابداع شد، سرعت تراش بیشتر شد و شکل الماس و انواع تراش ها، آن را درخشانتر و خیره کننده تر میکرد. از آن زمان تا کنون دستگاهها و ابزارها پیشرفته تر شده اند، در نتیجه تنوع در برش الماس، پیشرفت فوق العاده ای داشته است. در ادامه با اسم انواع تراش الماس آشنا میشویم.
اهمیت تراش الماس
اهمیت انواع تراش الماس در کنار سه معیار دیگر بسیار مهم هستند. اگر الماس از نظر رنگ، وزن و شفافیت عالی باشد اما تراش ضعیفی داشته باشد بر روی قیمت آن تاثیر منفی میگذارد. به دلیل اینکه درخشندگی، رنگ و شفافیت الماس بعد از یک تراش زیبا و حرفهای چشمگیرتر و ارزشمندتر میشود.
الماس مانند برخی گوهرسنگها سطحی صاف ندارد، بلکه از اشکال هندسی با نظم و اندازههای دقیق تشکیل میشود. مراحل انواع تراش الماس شامل:
- ترسیم طرح تراش و طرح ریزی (planning): هدف اصلی آن ایجاد کمترین ضایعات برای حفظ وزن بیشتر است.
- تقسیم کردن به دو قسمت مساوی یا تورق (cleaving)
- کمربندزنی (bruising): تماس و تراش دو قطعه الماس با دستگاه برای ایجاد کمربند
- صفحه زنی و صیقل زدن: (brilliant tearing and polishing)
- تمیز کردن الماس (cleaning)
معروفترین برندهای جواهرات از استادکاران ماهری استفاده می کنند که با انواع روشهای برش الماس آشنایی داشته باشند.
معرفی انواع تراش الماس با اشکال زیبا و چشم نواز
با توجه به نوع و شکل هندسی که در انواع تراش الماس انجام میشود میتوان آنها را از گرانترین تراش الماس تا ارزانترین تراش الماس دسته بندی کرد. سنگ الماس تراش خورده دارای قسمتهای مختلفی است:
- Table: بزرگترین قسمت پخ
- تاج (crown): بخش بالایی الماس
- کمربند (girdle): جداکننده تاج از خیمه
- پخ (fact): قسمت مسطح و صیقلی روی الماس
- خیمه (pavilion) و کیولت (culet): بخش انتهایی الماس
در ادامه با انواع تراش الماس آشنا میشویم.
تراش برلیان (Round)، رایجترین انواع تراش الماس
تراش برلیان یا برش گرد، رایجترین شکل انواع تراش الماس در بازار طلا و جواهرات است. بر خلاف تصور عام برلیان نام نوعی الماس نیست، بلکه اشاره به انواع تراش این سنگ قیمتی دارد. انواع برش برلیان بیشترین کاربرد را در زمینه برش سنگهای قیمتی به خود اختصاص داده است.
انواع تراش برلیان شامل:
- برلیان پارکر
- برلیان ظریف
- تراش کامل برلیان: شامل 57 صفحه است.
- برلیان ایدهآل: توسط راش و جانسون ابداع شده است.
- برلیان تولکوفسکی: در دسته تراش مدرن قرار دارد، فردی با این نام آن را ابداع کرده است.
تراش بیضی (Oval)
یکی دیگر از دیگر انواع تراش الماس است که مقابل سبک مدرن یعنی برش برلیان قرار دارد. ظاهری کشیده، متقارن و لوکس دارد. درخشندگی و انعکاس نور در آن چشمنواز است. الماس «کوه نور» یکی از مشهورترین الماس های دنیا تراش بیضی دارد.
تراش زمرد (Emerald) یا تراش پلهای یکی از انواع تراش الماس
این نوع تراش با نام «تراش پلهای» نیز شهرت دارد. حدود 3 الی 4% از کل انواع تراش الماس به این سبک اختصاص دارد. به شکل مستطیل است، گوشه های آن کمی صاف تراش داده میشود و صفحه آن حالت پلکانی دارد. معمولاً بر روی الماس هایی با کیفیت، درخشندگی و خلوص رنگ بالا، تراش انجام میشود. اگر بر روی الماس های ناخالص تراش اجرا شود درخشندگی و شفافیت لازم را نخواهند داشت.
تراش مارکیز (Marquise)
داستان تراش مارکیز در میان انواع تراش الماس جالب است. لویی چهاردهم در فرانسه طرحی را به استاد تراشکار سفارش داده بود که به «لبخند مادام مارکیز» شباهت داشته باشد. این نوع تراش شکلی تقریباً باریک و کشیده با دو گوشه تیز (شبیه به لبخند) دارد. تقارن در برش دو نیمه آن بسیار اهمیت دارد. به صورت تک یا ترکیب با الماسهای کوچکتر و انواع جواهرات قیمتی (بر روی طلای سفید یا زرد) بسیار درخشان می شود.
تراش پرنسسی (Princess cut Diamond)، محبوب در میان انواع تراش الماس
یکی از طرحهای محبوب در میان انواع تراش الماس برای حلقه نامزدی، تراش پرنسسی است. اولین بار در سال 1980 میلادی ثبت شد، از انواع تراش برلیان ارزانتر است، زیرا میتوان آن را از الماس دو نیم شده نیز تراش داد. شکل آن مربع مستطیل است و زوایای تیز دارد. به همین دلیل باید بر روی پایه تک نگین از نوع چنگ قرار بگیرد تا از آن محافظت کند.
تراش آشر (Asscher)
یکی از انواع تراش الماس که در چند سال اخیر محبوبیت بالایی پیدا کرده است تراش «آشر» نام دارد. طرح ریزی آن در سال 1902 میلادی توسط دو برادر با همین نام انجام شد. به شکل مربع تراش خورده است و صفحات آن پلکانی میباشد. طی چند سال اخیر با اعمال تغییرات جزئی در سبک، درخشندگی و انعکاس نور آن بیشتر شده است.
برش رادیانت (Radiant)، یکی از انواع تراش الماس با تراش نامتقارن
برش رادیانت یا درخشان در میان انواع تراش الماس تقارن تراش ندارد. از ترکیب تراش پرنسسی و زمرد، شکل الماس رادیانت به دست میآید. طرح آن مربع شکل با زاویههای تراش خورده و بریده شده است. عرض و سطح آن همیشه برابر نیست و برای درخشندگی بیشتر باید عمق بیشتری داشته باشد. برش رادیانت دارای 70 زاویه تراش است.
تراش گلابی (Pear shaped)
به دلیل شباهت تراش آن به میوه گلابی، این نام را برای آن انتخاب کردهاند. البته میتوان آن را به قطره اشک نیز تشبیه کرد. یک قسمت آن دارای نک تیز و قسمت مقابل گرد است. جزو طرحهای غیر معمول است که تراش آن کمی سخت است. معمولاً برای انواع زیورآلات گوش و حلقه الماس کاربرد دارد. این طرح اولین بار در سال 1400 میلادی ابداع شد.
انواع تراش الماس با طرح های دیگر
رایجترین انواع تراش الماس شرح داده شد. طرحهای دیگری نیز در انواع تراش سنگ الماس وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- تراش نیمه ماه (Halfmoon)
- تراش قلب (Heart): یکی از زیباترین طرحهای فانتزی است.
- تراش مثلثی (Trilliant): دارای 44 زاویه است و کاملا شبیه مثلث میباشد.
- میلهای یا باریک (Baguette): اگر قطر سنگ الماس کم باشد ایدهآلترین تراش برای آن است.
- الماس با تراش کوسنی (Cushion): ظاهری کلاسیک با قدمت 200 ساله دارد، به شکل مربع یا گرد است.
ناگفته نماند که از الماس (در رنگها و برشهای مختلف) در انواع زیورآلات مانند دستبند طلا زنانه، دستبند مهرهای طلا و گردنبند طلا زنانه استفاده میکنند. معروفترین برندهای جواهرات در کنار الماس از سنگهای قیمتی دیگر مانند روبی یا یاقوت قرمز نیز استفاده میکنند.